Vragen, antwoorden en standpunten informatieavond Team Heuvelland 17 januari 2023

Algemeen

Wat is de status van deze avond?
- Deze avond is een informatieavond. We willen jullie graag meenemen in actualiteiten van Team Heuvelland.
- Wij voeren politieke besluiten uit, bereiden deze voor en informeren colleges en gemeenteraden over de activiteiten en voortgang. We onderhouden contacten met inwoners, bezoekers, regionale en landelijke belangenorganisaties.
- De meeste sprekers van vanavond zijn medewerkers van de uitvoeringsorganisatie Team Heuvelland. Politie en Visit Zuid-Limburg werken samen met Team Heuvelland.

Vragen over het Fietsplan Zuid-Limburg 2.0 en fietsroutes in het algemeen

Antwoorden: Herman Wehkamp, Routepunt Visit Zuid-Limburg

Waarom leggen jullie nieuwe routes aan die mogelijk het landschap aantasten en natuurgebieden beschadigen?
- Vanuit Visit Zuid-Limburg vinden we het juist niet nodig om nieuwe infrastructuren aan te leggen om het aantal fietsers in het Heuvelland te kanaliseren. Het Fietsplan Zuid-Limburg 2.0 gaat juist om de uitvoering van in totaal 20 kleinere aanpassingen in het fietsnetwerk, waarbij gebruik wordt gemaakt van bestaande paden en wegen. De aanpassingen zorgen voor nieuwe en veilige verbindingen tussen wegen die nu nog niet met elkaar verbonden zijn. Er ontstaat een spinnenweb aan fietstrajecten voor een betere spreiding en doorstroming. Het aantal fietsers gaat niet minder, maar alleen maar meer worden. Visit Zuid-Limburg vindt dat we daarop moeten blijven voorsorteren om ons voor te bereiden op de toekomst.

Wij wonen op het verlengde van de Bemelerberg met veel fietsverkeer. Is het wel slim om extra fietspaden aan te leggen? Het is toch ook mogelijk om fietsers een andere kant op te leiden?
- Jazeker, Visit Zuid-Limburg zet in op spreiding en het verbeteren van het bestaande netwerk.

Kunnen we niet bestaande wegen gebruiken in plaats van nieuwe fietspaden aan te leggen? Zoals het alternatief om aan de andere kant van de weg te fietsen op het traject tussen Gulpen en Valkenburg?
- Deze alternatieve route is verwerkt in het nieuwe Fietsplan Zuid-Limburg 2.0. Er komt dus geen nieuw asfalt bij. We gebruiken juist bestaande wegen om nieuwe fietsverbindingen aan te leggen.
Wie bepaalt wat allemaal mag en wat niet? In welke mate worden de gemeenten betrokken bij de situering van de fietsroutes?
- De gemeenten en Provincie Limburg zijn wegbeheerder en eindverantwoordelijke. Zij zijn daarmee aan zet bij het bepalen en aanleggen van de fietsroutes. Als Visit Zuid-Limburg doen wij niks op eigen houtje. Wij adviseren onze opdrachtgevers.

Wat is het verschil tussen asfalteren en semi-verharden van fietspaden?
- Het bestaande netwerk gaan we zo optimaal mogelijk inzetten om te komen tot meer spreiding van fietsers in het Heuvelland. Met het faciliteren van fietsroutes zorgen we voor meer spreiding omdat we vooraf kunnen bepalen waar gefietst wordt. Bij semi-verharden kun je denken aan frezen van de huidige wegen of grind/grauwacke-verhardingen die beter in het landschap passen, maar waarop je ook prima kunt fietsen.

Wordt er ook gedacht aan de wandelaars? Ook daar is spreiding nodig. Wij vinden het soms veel te druk om te wandelen in het Heuvelland.
- Als Visit Zuid-Limburg hebben we oog voor zowel wandelaars als fietsers. We werken aan een gebalanceerd knooppuntennetwerk voor wandelaars. Dat moet april 2024 gereed zijn.
Heeft Visit Zuid-Limburg ook aandacht voor de inwoners van het Heuvelland zelf? Handhaven gebeurt niet. Wij hebben last van het lawaai. Er is overlast van wielrenners, scooters en motoren. En het landschap dat wordt afgebroken.
- Als Visit Zuid-Limburg zijn we ons ervan bewust dat de balans goed moet zijn, anders voelen de gasten zich ook niet welkom in het gebied. Om met een compleet verhaal te komen, proberen wij aan de voorkant mee te denken met de inwoners. Het aantal fietsers zal blijven toenemen. Dat moeten we niet ontkennen. We hopen met spreiden en het op een goede manier inrichten van het gebied een hoop zorgen te kunnen wegnemen.

Wat is het voordeel van de inwoner als er ingezet wordt op meer spreiding?
- Hoe meer mogelijkheden we aanbieden, hoe groter de aanzuigende werking wordt om hier te komen fietsen met als gevolg dat het Heuvelland nog drukker wordt.
Waarom denken wij niet in minderen?
- Allereerst, uit onderzoek blijkt dat ca. 60% van de fietsers gebruik maakt van de knooppunten. Op die trajecten is het dus druk. Stel je hebt in een gehucht 100 fietsers dan komen er dus 60 het dorp binnen via dat traject. Leg je hier parallel een tweede fietspad naast dat net buiten het dorp ligt dan scheelt dat ongeveer 50% van de fietsers. Daarnaast is elke fietser die we kunnen verplaatsen (spreiden) naar ‘Noord’ Zuid-Limburg er ook 1 minder in het Heuvelland. Dit scheelt ook drukte op de weg. Dit doen we onder andere door een Mergelland-lus, een Amstel gold race-lus en de Beekdaelen-route aan te leggen in de midden-gemeenten.

Werkzaamheden politie basisteam Heuvelland

Toelichting Inigo Janssen, politie basisteam Heuvelland

Geluid van motorrijders

Standpunten vertegenwoordiger Koninklijke Nederlandse Motorvereniging (KNMV):

“Wij behartigen de belangen van motorrijders. Wij begrijpen het probleem in Limburg. Het Heuvelland is heel compact. Wij moeten goed met elkaar rekening proberen te houden. Wij voeren daarom de campagne ‘Te luid geluid is uit’ waarmee we motorrijders oproepen om rekening te houden met de omgeving en gedempt te genieten. Wij hebben zelf ook meegewerkt aan een filmpje van de Provincie Limburg over Stiltegebieden. In het filmpje laten we zien dat we er bewust voor kiezen om niet in een stiltegebied te rijden. De video is tussen de 4000/5000 keer bekeken."

Wat zijn de werkzaamheden van de politie?

Inigo Janssen: “We signaleren knelpunten. Geven voorlichting om ongelukken en boetes te voorkomen. Er zijn nog regelmatig ongelukken met zwaar lichamelijk letsel of zelf een dodelijk afloop. Dat is afschuwelijk. En tenslotte delen we boetes uit.”
Zetten jullie vooral in op handhaving?

Inigo Janssen: “Het uitdelen van alleen boetes is geen oplossing. We hebben een tekort aan mensen en kunnen niet overal optreden. Binnen de weinig beschikbare uren zoeken we een balans tussen overleg met overheden, het voeren van gesprekken met ondernemers, inwoners, weggebruikers en handhaving. De gemeenten zijn de wegbeheerders. Zij bepalen het beleid. Overigens doen de politie en de gemeenten het nooit goed. Wij zoeken naar een balans tussen alle soorten weggebruikers.”
Welke tendens in het verkeer zien jullie de laatste jaren?

Inigo janssen: “Mensen blijven langer mobiel. Dat heeft gevolgen voor het recreatief verkeer. Senioren hadden vroeger minder mogelijkheden. Nu is hun actieradius gemiddeld honderdtwintig tot honderdvijftig kilometer rondom huis. Sommigen moeten hun rijbewijs inleveren en stappen vervolgens op een e-bike met alle gevolgen van dien. Want ook op een e-bike is rijvaardigheid een vereiste.

Het zijn niet alleen mensen van buiten Zuid-Limburg die zich niet netjes of onveilig gedragen in het verkeer. Ongeveer zeventig procent zijn wij zelf, de inwoners van onze eigen regio. Verder zien we een toename van het aantal vervoersmiddelen, naast motorrijers en motorvoertuigen komen er ook rallyrijders, oldtimers, toer-tractoren, super cars, scooters noem maar op.

Mensen komen richting zuiden om in groepsverband een dagje te toeren. Dat kan zijn met een auto of op de fiets. Voor die kleinere groepen geldt geen meldingsplicht en geen vergunningsplicht. Vaak zijn het professionele organisaties die een dagje uit aanbieden tegen een pakweg zestig, zeventig euro. Vroeger kregen we nog wel eens deelnemerslijsten met kentekens. Maar nu niet meer. Het is een verdienmodel geworden.”
Wat kun je vertellen over geluidscontroles?

Inigo Janssen: “Het ervaren van verkeers- en vooral geluidsoverlast is subjectief. Dat neemt niet weg dat we zeer serieus met klachten omgaan. We hebben ook een meldpunt. Het fenomeen geluid is overigens complex. We meten in decibels. Geluid wordt geproduceerd volgens een logaritmische schaal. Drie decibel meer bijvoorbeeld betekent een verdubbeling in waargenomen geluid.

Vroeger moesten we geluidsapparatuur elders inhuren. Recent hebben we eigen geluidsapparatuur aangeschaft. Een investering van zo’n dertigduizend euro. Nu zijn we flexibeler in de planning en uitvoering van controles. We werken samen met de RijksDienst voor het Wegverkeer (redactie: RWD). Jaarlijks voeren wij zo’n drie grote controles uit. Dan plannen we acht uur. Maar door social media zijn weggebruikers snel geïnformeerd en kiezen een andere route. Dan staan we al gauw op een verkeerde plek. Daarom zetten we nu vooral in op dynamische controles met politiemensen die op zo’n dag niet hoeven mee te draaien in noodhulpdiensten. We installeren onze nieuwe geluidsapparatuur dan op plekken waar we weten dat veel overlast is.”
Hoe hoog zijn de boetes?

Inigo Janssen: “Produceert een gemotoriseerd vervoersmiddel maximaal twee decibel te veel dan wettelijk is toegestaan, dan volgt geen boete. Als een gemotoriseerd vervoersmiddel twee tot vier decibel te veel produceert, dan bedraagt de boete tussen twee- en driehonderd euro. Produceert een gemotoriseerd vervoersmiddel meer dan vier decibel te veel, dan gaat de boete richting duizend euro. We nemen ook de uitlaat af. Betrokkene moet dan het voertuig opnieuw laten keuren door de RDW. Met een WOK-melding (redactie: wachten op keuring) mag een voertuig niet de weg op. Een gepassioneerd motorrijder wordt daardoor behoorlijk geraakt. De afhandeling van zo’n boete kan lang duren.”
Wat weet je af van innovatieve geluidsapparatuur?

Inigo Janssen: “Er wordt gewerkt aan nieuwe geluidsmeters die langs de weg komen te staan zoals we nu de snelheidsmeters, de smileys kennen. Die nieuwe apparatuur zit in de testfase. Er zijn pilots in het Belgische Genk en Knokke Heist. Die volgen wij op de voet. Geluid meten van één weggebruiker is echter moeilijk. Je krijgt te maken met omgevingsgeluid van medeweggebruikers of bijvoorbeeld een vliegtuig dat overvliegt. En hoe wil je dan handhaven?”
Hoe zinvol is bekeuren?

Inigo Janssen: “Gemiddeld is vijfentwintig procent van de gemeten voertuigen in overtreding. Alleen bekeuren en repressief optreden, is niet de oplossing. Mensen realiseren zich soms echt niet wat bijvoorbeeld geluidsoverlast betekent voor andere. Daarom gaan we altijd het gesprek aan. Ook bij het uitdelen van een boete."
Heeft afsluiten van wegen zin?

Inigo Janssen: “Neen. Verkeer zoekt dan altijd een andere route. Dan verplaatsen we het probleem. En we hebben geen mensen om overal aanwezig te kunnen zijn. Soms zeggen mensen: ik betaal toch wegenbelasting en dan mag ik hier ook rijden. En dan zeggen wij: natuurlijk, maar gedraag je dan ook.”
Wat zijn de eventuele wensen van jou en je collega’s?

Inigo Janssen: “Het invoeren van een rijvaardigheidsbewijs voor e-bikes. Een helmplicht voor e-bikes. De helmplicht voor snorfietsen is dit jaar ingevoerd. Een nauwere samenwerking met boa’s van de gemeenten. Meer handhaving in stiltegebieden. De Provincie Limburg is daar het bevoegd gezag en moet ook handhavend optreden. De gedragsregels zijn vaak onbekend."

Hoe kan regioregie met behulp van een ruimtemonitor verkeersdrukte op topdagen in betere banen leiden?

Antwoorden Rembout van Gemert, projectleider regioregie en Esmee van Selst, adviseur Mobiliteit van Team Heuvelland

Reactie uit de zaal: “Wij zijn hier om onze ervaringen te toetsen. Wij zoeken naar mogelijkheden wat wij zelf kunnen doen. Wat kunnen wij doen bij het inzetten van een ruimtemonitor? Helpt die tool bij het terugdringen van de verkeersoverlast?"

Reactie namens Vereniging tegen verkeersoverlast Slenaken: “Jullie willen met een monitor gaan meten wat wij al jaren ervaren. We behartigen de belangen van 60 leden. We hebben tot nu toe vanuit de gemeente nog geen antwoord gekregen op onze voorstellen. Wij zijn gefrustreerd.”

Reactie uit de zaal: “Jullie hebben het alleen maar over drukte. Ik mis herrie in jullie verhaal. Ik woon langs de route van de Amstel Gold Race. Waar ik woon hoor ik motoren in Valkenburg optrekken en doorrijden tot in Maastricht. Daar moet iets aan gedaan worden.”

Reactie raadslid namens PRO Gulpen-Wittem:
Worden de kaartjes met verkeersdeelnemers ook op elkaar gelegd? "Het probleem in het Heuvelland is dat we met veel verschillende verkeersdeelnemers over dezelfde wegen gaan. Als nu eens duidelijk wordt, wie waar mag zijn. De paden kloppen niet. Ik ben nog nooit en regio tegengekomen met zoveel variatie. Je kunt hier zoveel spreiden. Heel veel problemen rondom drukte, neem je daarmee weg."

Reactie uit de zaal: "Jullie geven aan dat er apparaatjes worden opgehangen die de verkeersbewegingen in het Heuvelland meten. Deze data wordt vervolgens doorgestuurd naar een dashboard. Dan is de drukte er al. Je loopt achter de feiten aan. Deze tool lost het probleem dat we hier hebben niet op."

Reactie uit de zaal: "We hebben een kader nodig. Ik hoor niks over maatregelen. We hobbelen achter de feiten aan. We schieten er zo weinig mee op."

Reactie namens LLTB-regio Zuid-Limburg: "Ik ben blij met deze infoavond. Regioregie en ruimtemonitor is wat we nodig hebben in het Heuvelland. Als we dit proces niet doorzetten kunnen we niet komen tot nieuwe maatregelen. Neem de geluidsmetingen ook mee in jullie onderzoek. Als we de drempelwaardes weten, kunnen we daar actie op ondernemen. Op die plekken waar de drukte zich overlapt, kunnen we acties inzetten. We kunnen in de twee jaar dat Team Heuvelland bestaat, niet alles opgelost hebben."

Hoe komt een cittaslow-oase eruit te zien?

Door: André Hoeijmakers, omgevingsmanager Team Heuvelland

Reactie namens Stichting Mountainbike Ontwikkeling Zuid-Limburg (MOZL): "We moten gaan voor een integrale aanpak. Het recreatief verkeer in deze regio bestaat voor 70% uit inwoners van het Heuvelland. Wij zijn dus zelf onderdeel van dit probleem. Met MOZL vertegenwoordiger ik 1,5 miljoen wielrenners. Tijdens alle participatieavonden van Verantwoord op weg werd er bout gespeeld tegen motors en wielrenners. Maar de drukte bestaat ook uit andere groepen. Wandelaars komen met de auto. We veroorzaken het probleem deels zelf. Laten we niet alle pijlen op die twee groepen richten.

Zijn er ook ondernemers in de zaal? In het Heuvelland verdienen 40.000 huishoudens hun boterham aan recreatie. Laten we dat ook niet uit het oog verliezen. We proberen en doen er alles aan. Heb respect voor elkaar en baseer je reactie op de juiste feiten."

Reactie namens Stichting Dassenwerkgroep Limburg: "Hoe kunnen we het de mensen allemaal naar de zin maken? De eigen bevolking moet die overlast maar verdragen. Ons 5-sterrenlandschap kunnen we in de prullenbak gooien. De herrie en drukte moeten stoppen. Ik ben voor het afsluiten van gebieden. Breng rust in de natuur. Inplaats van nog meer wegen aanleggen."